Eetproblemen en eetstoornissen
Eetproblemen en eetstoornissen komen in alle lagen van de maatschappij voor, onder alle leeftijden en bij alle genderidentiteiten. Vaak is er overlap tussen verschillende eetproblemen en eetstoornissen. Ook wanneer je jezelf slechts deels in één of meerdere omschrijvingen herkent, heb je een goede reden om hulp in te schakelen. Eetproblemen en eetstoornissen zijn meestal lastig om in je eentje op te lossen wanneer je erin verstrikt bent geraakt.
Eetproblemen
Een eetprobleem ontstaat wanneer een -aanvankelijk gezonde- interesse in voeding ervoor gaat zorgen dat je steeds obsessiever met eten gewicht bezig bent en/of wanneer je verstoord eetgedrag gaat vertonen. Je kunt hierbij denken aan dagelijks op een weegschaal staan, secuur bijhouden van je eten in een app, alleen nog maar gezond mogen eten en een lijst met verboden producten hebben en eten om emoties en gevoelens te verdoven of juist een leegte op te vullen.
Eetproblemen worden niet gezien als psychische stoornissen en zijn daarom niet opgenomen in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders). Bij obsessief en/of verstoord eetgedrag kun je denken aan:
Emotie-eten
Er is sprake van emotie-eten als je geneigd bent jezelf te troosten of belonen middels voeding of als eten een manier is geworden om met mooie momenten, verveling of stress om te gaan.
Orthorexia Nervosa
Bij orthorexia nervosa wil je zo gezond mogelijk eten en ben je hier op een obsessieve en dwangmatige manier mee bezig. Het doel is om zo gezond mogelijk te leven & hangt niet altijd samen met een afvalwens.
Spierdysmorfie
In geval van spierdysmorfie is het doel niet om zo gezond mogelijk te zijn, maar vooral om zoveel mogelijk spiermassa op te bouwen. Het -veelal ongezonde- eetgedrag dat daaraan bijdraagt wordt een obsessie.
Nachteten (NES)
Er is sprake van nachteten wanneer je voornamelijk na het avondeten je eten tot je neemt. Dit kan ook het geval zijn zonder eetbuien of in een normaal eettempo.
Eetstoornissen
Een eetprobleem kan zich verder ontwikkelen tot een eetstoornis. Een eetstoornis beïnvloedt het dagelijks functioneren zeer negatief. Dit wordt niet altijd zo ervaren, omdat de eetstoornis ook een manier kan zijn om met vervelende gebeurtenissen of negatieve gevoelens om te gaan.
Bij een eetstoornis is er sprake van dwangmatig eetgedrag en een obsessieve focus op het lichaamsbeeld. Regelmatig is er ook sprake van compensatiegedrag als vasten, braken, laxeren en/of overmatig bewegen.
Eetstoornissen worden wel gezien als een psychische stoornissen en zijn daarom opgenomen in de DSM-5.
Er zijn verschillende soorten eetstoornissen beschreven:
Anorexia Nervosa
Bij anorexia nervosa is er sprake van een angst om dik te zijn of worden en een (ongepaste) wens om af te vallen. Wat middels diëten wordt nagestreefd en leidt tot (ernstig) ondergewicht.
Boulimia Nervosa
Bij boulimia nervosa is er sprake van een angst om dik te zijn of worden waardoor er in de basis vaak te weinig wordt gegeten (soms onbewust). Dit leidt vervolgens tot overeten of eetbuien, gevolgd door compenseergedrag als periode van vasten, zelfopgewekt braken, misbruik van laxeermiddelen of andere medicatie en/of overmatig bewegen.
Eetbuistoornis (EBS)
Bij een eetbuistoornis (ook wel Binge Eating Disorder, BED, genoemd) is er sprake van een significant hogere inname van voedsel zonder dat er sprake is van compensatiegedrag. Er is sprake van (een gevoel van) controleverlies, de hoeveelheid die gegeten wordt is beduidend groter dan de meeste anderen in dezelfde omstandigheden zouden eten. Er wordt vaak alleen, stiekem en sneller gegeten, gegeten zonder honger en doorgegeten tot een onaangenaam vol gevoel. Meestal brengt een eetbuistoornis veel schaamte, somberheid en schuldgevoelens met zich mee. Een eetbuistoornis kan bovendien financiële gevolgen hebben.
Ongespecificeerde voedings- of eetstoornis
Bij een ongespecificeerde voedings- of eetstoornis is er wel degelijk sprake van een eetstoornis, maar voldoet iemand niet helemaal aan de DSM criteria voor anorexia nervosa, boulimia nervosa of eetbuistoornis. Het is de meest gediagnosticeerde eetstoornis.
Vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis (ARFID)
Bij ARFID draait het meestal niet om gewicht of afvallen. Vaak is er sprake van een angst voor wat bepaald eten met het lichaam doet en of het lichaam het eten zal verdragen. Vaak is er sprake van angst voor misselijkheid en gevoeligheid voor structuren van eten. Soms is er sprake van een lichamelijke oorzaak zoals niet goed kunnen of willen slikken. ARFID komt vaak voor onder mensen die neurodivers zijn, zoals mensen met autisme of ADHD.
Ruminatiestoornis
Iemand met een ruminatiestoornis kauwt en slikt het eten wel door, maar laat het vervolgens ook weer terugkomen in de mond. Het wordt vervolgens opnieuw gekauwd en doorgeslikt of uitgespuugd. Het gedrag kan niet verklaard worden door misselijkheid of een andere onderliggende aandoeningen die het oprispen van het eten veroorzaken.
Pica
Bij pica draait het meestal niet om gewicht of afvallen. Er is sprake van het eten van niet-eetbare producten. Denk hierbij aan papier, haar, klei, verf, kaarsen, lampjes, etcetera. Pica heeft vaak ernstige lichamelijke gevolgen hebben en moet daarom zo snel mogelijk behandeld worden.
Let op: Ik behandel pica niet in de praktijk.
Met veel liefde en passie begeleid ik mensen met eetproblemen bij het ontwikkelen van een warme relatie met eten.
